Over mentale gezondheid en de beste versie van jezelf zijn op de werkvloer.
Podcast
Onlangs luisterde ik naar de podcast ‘Onbespreekbaar’ van Jef Willem & Nicolas Overmeire. Zij nodigen gasten uit om mentale gezondheid bespreekbaar te maken. Deze keer te gast was professor Elke Van Hoof, klinisch psycholoog met specialisaties in psychodiagnostiek, trauma, stress en burn-out. In de aflevering ‘Waarom mentale gezondheid op het werk een noodzaak is en geen luxe’, legt Van Hoof uit waarom mentale gezondheid op de werkvloer net zo belangrijk is als in elke andere situatie in je leven. “Als je wilt dat een bedrijf groeit en bloeit, daar heb je de mensen voor nodig”, vertelt Van Hoof. “Wanneer die mensen zich goed voelen in hun vel, én de beste versie van zichzelf kunnen neerzetten […], dan is dat goed voor de organisatie. En het mentale stuk is net zo belangrijk als het fysieke stuk”.
“Het mentale stuk is net zo belangrijk als het fysieke stuk”
Top versie
Van Hoof spreekt tijdens de podcast over de ‘beste versie van jezelf kunnen neerzetten’ en benoemt dat dit niet altijd een ‘top versie’ is. De top versie van jezelf ben je (voor de meeste mensen) op de dagen dat je je enorm goed voelt, alles meezit en (het liefst) ook nog super productief bent. Maar, zo zijn er ook dagen dat het niet zo voortvarend gaat. En beide versies ben jij. Accepteren wat er per dag binnen jouw kunnen mogelijk is voor jouw zelf, dat is volgens Van Hoof de beste versie van jezelf neerzetten.
Preventieve aanpak
Van Hoof is van mening dat we af moeten van het idee dat iedereen altijd 100% kan neerzetten. Ieder mens heeft op een bepaald moment in zijn of haar leven een dag, periode of situatie wat ervoor zorgt dat het wat minder goed gaat. Dit heeft invloed op je privéleven, maar heeft ook zijn weerslag op het functioneren binnen de organisatie waar je werkt. Van Hoof wijst op het feit dat we veel uren in de rol van werknemer doorbrengen en benoemt daarom het belang en de noodzaak om als werkgever aandacht te besteden aan een preventieve aanpak met betrekking tot het welzijn van werknemers. “Stress is altijd het resultaat van een complexe interactie tussen een individu en zijn omgeving“, zegt Van Hoof. Ze legt uit dat dit in de huidige maatschappij voornamelijk komt door de toegenomen complexiteit van ons werk en de hoeveelheid ervan, maar ook door de bijkomende verwachtingen rondom werkprestaties en productiviteit.
Werkgevers kunnen volgens haar bijdragen aan stressvermindering door middel van een preventieve aanpak. Een belangrijk aspect hierbij is het belang van communicatie en vertrouwen tussen werkgever en werknemer. Door in goede tijden af en toe in gesprek te gaan met je werknemers kun je een basis creëren, zodat je in slechte tijden lastige zaken kunt bespreken. Want wanneer een werknemer in slechte gemoedstoestand verkeert, is er vaak minder bereidheid om aan een leidinggevende uit te leggen waarom dat zo is en dat kan het vinden van een passende oplossing belemmeren. Daarom pleit Van Hoof voor het investeren in een goede band tussen werkgever en werknemer en te laten weten dat de mogelijkheid om in gesprek te gaan er altijd is.
Om het element van communicatie en vertrouwen te versterken benoemt Van Hoof de essentie van het creëren van sense of belonging – het gevoel hebben erbij te horen. Dit is een sociaal aspect dat voor het menselijk welzijn van groot belang is. Sense of belonging wordt behaald door acceptatie en waardering. Op het werk kan dit bereikt worden door een gevoel van veiligheid te creëren voor je werknemers en hen te accepteren zoals zij zijn, zodat zij zichzelf thuis voelen op de werkvloer. Want, wanneer je jezelf kunt zijn op het werk, dan kun je ook met meer plezier en energie je werk doen en daardoor beter presteren. En beter presteren, dat is goed voor de basis en de groei van de organisatie, toch?
Mijn mindere versie
Zelf heb ik in het verleden vaak geworsteld met de beste versie van mijzelf kunnen zijn en laten zien, vooral als tiener en twintiger vond ik het lastig hiermee om te gaan. Ik was er gewoonweg niet van op de hoogte waarom ik mij soms zo slecht voelde. En wanneer ik mij zo voelde, dan probeerde ik mij groot te houden voor de buitenwereld. Want ik stond bekend als ‘de immers altijd zo energieke en vrolijke meid’.
Ik herinner mij nu het moment dat ik 19 jaar was en mij halverwege de shift ziek wilde melden. Want hoewel ik mezelf ook bleef voorhouden dat het nog maar een paar uurtjes was, het ging niet meer, fysiek en mentaal niet. Ik sprak de manager aan en zei dat ik naar huis wilde gaan. Hij gaf akkoord, maar wilde eerst even met mij zitten om “te bespreken wat er dan precies aan de hand was”. Kon ik dat even uitleggen? De context van deze situatie is dat ik ongesteld was geworden, wat erg veel invloed heeft op mijn fysieke en mentale welzijn. Daarnaast had ik zelden met deze mannelijke manager gesproken, los van wat kleine updates over het werk. Je kunt je misschien wel indenken dat dit een zeer ongemakkelijk gesprek was. Bovendien werd ik er een beetje opstandig door, want ik wilde gewoon zo snel mogelijk naar huis toe en in mijn bed liggen met een kruik op mijn buik, terwijl mijn manager eruit zag alsof hij mij niet helemaal geloofde. Hij deed wel zijn best, gaf ook aan dat hij zelf zussen heeft en dus heus wel eens heeft gezien wat menstruatie voor invloed kan hebben op het humeur van een vrouw. Hij kon zich er wel wat bij voorstellen, zei hij. Maar toch…
Met de woorden van Elke Van Hoof kijk ik nu helemaal anders terug op deze situatie. Had ik tijdens eerdere momenten ook met hem een gesprek gehad over andere zaken dan werk, dan hadden wij beiden waarschijnlijk het idee gehad dat de situatie meer bespreekbaar was. Ondanks dat het een zeer intiem gespreksonderwerp betrof. Na deze dag heb ik het er met mijn manager niet meer over gehad. Dat heeft geen positieve invloed gehad onze werkrelatie, noch op mijn motivatie om nog lang met goede moed op deze plek te werken.
Bewustzijn
Inmiddels ben ik mij er zeer bewust van dat er verscheidene elementen zijn die ervoor zorgen dat ik niet de top versie van mezelf kan zijn. Nu ik weet welke elementen invloed op mij hebben, kan ik het bijna altijd op tijd signaleren én weet ik hoe ik ermee moet omgaan. Teveel energie over? Na een dag achter de laptop doorbrengen moet ik bewegen en tijd buiten doorbrengen, bijvoorbeeld een rondje fietsen! Dit werkt ook als er weinig zonlicht in een dag is. Verveling? Ik geef bij leidinggevenden aan dat ik meer uitdaging nodig heb in mijn werk en meer taken wil uitvoeren. Buiten werk om zorg ik dat ik tijd besteed aan nieuwe bezigheden ontdekken. Mijn menstruatie? Ik probeer mijn planning hierop aan te passen. Op de heftigste dag maak ik geen belangrijke beslissingen, zorg ik dat ik de deur niet uit hoef en kleine taken kan uitvoeren die weinig aandacht vereisen. En soms moet ik mij toch een dagje ziek melden en het laten gebeuren.
In de praktijk
Nog steeds is het een uitdaging voor mij om deze momenten en dagen te accepteren, want ik wil niet onderdoen voor mijn collega’s en werkgever en het is gewoon niet prettig wanneer ik mij zo voel. Maar ik weet ook dat er andere dagen komen. Wanneer het goed gaat, dan raak ik op dreef en ga ik drie standen omhoog in de versnelling. Ik ben dan enorm productief, kan alles aan, krijg alles en nog meer voor elkaar, ik pak extra veel taken op en ook mijn creatieve level piekt. Bij Team Bliss zijn ze hiervan op de hoogte, omdat ik dit soort zaken bespreek met mijn coaches en er met je mee wordt gedacht en begrip wordt getoond. Ook staan mijn collega’s net zo positief in het leven als ik. Er zijn volop momenten waarop gevraagd wordt hoe het écht gaat met mij. Er wordt ruimte gegeven voor momenten van ontspanning en teambuilding met collega’s en leidinggevenden, zoals de tweewekelijkse Groeidag, check-in momenten en het aanbieden van yoga tijdens werkuren. Wanneer het een dagje minder gaat, is dit bespreekbaar. Daarom heb ik nu het gevoel dat ik de verschillende versies van mijzelf kan laten zien. Ik heb bewust gekozen voor een werkgever waar meer wordt gevraagd dan “Hoe is het ermee?”, terwijl er geen echt antwoord gewenst is. Ik voel mij veilig bij Bliss en mijn mede Bliss*ers, want ik krijg de ruimte om mijn beste versie neer te zetten, ongeacht wat voor dag ik heb. De ene dag voltooi ik 10 taken, de andere richt ik mij op simpele werkzaamheden. Het accepteren van al mijn versies, dat is belangrijk om de beste versie van mijzelf neer te zetten. Zowel op de werkvloer, als in mijn privéleven.
